طهارت طبق نظرآیت الله میرزاجوادتبریزی

استحاضه

یـکـى از خـونـهـائى کـه از زن خـارج مى شود خون استحاضه است , و زن را در موقع دیدن خون استحاضه , مستحاضه مى گویند.

مـساله 398 - خون استحاضه در بیشتر اوقات زرد رنگ و سرد است و بدون فشار و سوزش بیرون مـى آیـد و غـلیظ هم نیست , ولى ممکن است گاهى سیاه یا سرخ و گرم و غلیظ باشد و با فشار و سوزش بیرون آید.

مساله 399 - استحاضه سه قسم است : قلیله و متوسطه و کثیره .

استحاضه قلیله آن است که خون فقط روى پنبه اى را که زن داخل فرج مى نماید آلوده کند و در آن فرو نرود.

استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه فرو رود, اگرچه در یک گوشه آن باشد, ولى از پنبه به دستمالى که معمولا زنها براى جلوگیرى از خون مى بندند, نرسد.

استحاضه کثیره آن است که خون پنبه را فرا گرفته و به دستمال برسد.

احکام استحاضه

مساله 400 - در استحاضه قلیله باید زن براى هر نماز یک وضو بگیرد, و بنابر احتیاط پنبه را عوض کند و باید ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده آب بکشد.

مـسـالـه 401 - در اسـتـحـاضـه متوسطه باید زن براى نماز صبح غسل کند و تا صبح دیگر براى نمازهاى خود, کارهاى استحاضه قلیله را که درمساله پیش گفته شد انجام دهد.

و اگر عمدا یا از روى فـراموشى براى نماز صبح غسل نکند, باید براى نماز ظهر و عصر غسل کند.

و اگر براى نماز ظهر و عصر غسل نکند باید پیش از نماز مغرب و عشا غسل نماید.

چه آنکه خون بیاید یا قطع شده باشد.

مـسـاله 402 - در استحاضه کثیره علاوه بر کارهاى استحاضه متوسطه که در مساله پیش گفته شد, باید براى هر نماز بنابر احتیاط دستمال راعوض کند, یا آب بکشد و یک غسل براى نماز ظهر و عـصر و یکى براى نماز مغرب و عشا بجا آورد و بین نماز ظهر و عصر فاصله نیندازد, واگر فاصله بیندازد باید براى نماز عصر دوباره غسل کند, و نیز اگر بین نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد باید بـراى نـمـاز عـشا دوباره غسل نماید واظهر این است که در استحاضه کثیره غسل از وضو کفایت مى کند.

مـسـاله 403 - اگر خون استحاضه پیش از وقت نماز هم بیاید, چنانچه زن براى آن خون , وضو یا غسل بجا نیاورده باشد, باید در موقع نمازوضو یا غسل بجا آورد.

مساله 404 - مستحاضه متوسطه که باید وضو بگیرد و غسل کند, هرکدام را اول بجا آورد صحیح است , ولى بهتر آن است که اول وضوبگیرد.

و مستحاضه کثیره اگر بخواهد وضو بگیرد باید قبل از غسل وضو بگیرد.

مـساله 405 - اگر استحاضه قلیله زن بعد از نماز صبح متوسطه شود باید براى نماز ظهر و عصر غسل کند, و اگر بعد از نماز ظهر و عصرمتوسطه شود باید براى نماز مغرب و عشاء غسل نماید.

مساله 406 - اگر استحاضه قلیله یا متوسطه زن بعد از نماز صبح کثیره شود باید براى نماز ظهر و عـصـر یـک غسل و براى نماز مغرب و عشاغسل دیگرى بجا آورد, و اگر بعد از نماز ظهر و عصر کثیره شود باید براى نماز مغرب و عشا غسل نماید.

مساله 407 - مستحاضه کثیره یا متوسطه اگر پیش از داخل شدن وقت نماز براى نماز غسل کند, غـسـل او بـاطـل اسـت , ولـى نزدیک اذان صبح جایز است به قصد رجاء غسل نموده و نماز شب را بخواند, ولى بعد از طلوع فجر براى نماز صبح باید غسل را اعاده نماید.

مـساله 408 - زن مستحاضه براى هر نمازى - غیر از نماز یومیه که حکم آن گذشت - چه واجب بـاشد چه مستحب , باید وضو بگیرد, و اگراستحاضه کثیره باشد براى هر نماز غسل لازم است , اما بـراى خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو, اگر آنها را بعد از نماز فورا بجا آورد, لازم نیست کارهاى استحاضه را انجام دهد.

مـسـاله 409 - زن مستحاضه بعد از آنکه خونش قطع شد, فقط براى نماز اولى که مى خواند, باید کارهاى استحاضه را انجام دهد و براى نمازهاى بعد لازم نیست .

مـسـالـه 410 - اگر زن نداند استحاضه او چه قسم است , موقعى که مى خواهد نماز بخواند, بنابر احـتـیـاط بـاید مقدارى پنبه داخل فرج نماید وکمى صبر کند و بیرون آورد و بعد از آنکه فهمید اسـتـحـاضـه او کـدام یـک از آن سـه قـسـم است کارهائى را که براى آن قسم دستور داده شده انـجام دهد, ولى اگر بداند تا وقتى که مى خواهد نماز بخواند استحاضه او تغییر نمى کند, پیش از داخل شدن وقت هم مى تواند خود را وارسى کند.

مساله 411 - زن مستحاضه اگر پیش از آنکه خود را وارسى کند, مشغول نماز شود, چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل کرده مثلا استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده , نماز او صحیح است , و اگر قصد قربت نداشته یا عمل او مطابق وظیفه اش نبوده مثل آنکه استحاضه او متوسطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار کرده , نماز او باطل است .

مـسـاله 412 - زن مستحاضه اگر نتواند خود را وارسى نماید, باید به آنچه مسلما وظیفه او است عـمـل کند, مثلا اگر نمى داند استحاضه او قلیله است یا متوسطه باید کارهاى استحاضه قلیله را انـجام دهد, و اگر نمى داند متوسطه است یا کثیره باید کارهاى استحاضه متوسطه را انجام دهد, ولى اگر بداند سابقا کدام یک از آن سه قسم بوده , باید به وظیفه همان قسم رفتار نماید.

مساله 413 - اگر خون استحاضه در اول ظهورش در باطن باشد و بیرون نیاید, وضو یا غسل را که زن داشته باطل نمى کند, و اگر بیرون بیاید هر چند کم باشد وضو و غسل را باطل مى کند.

مـساله 414 - زن مستحاضه که بعد از وضو یا غسل یا در اثناء آنها خون دیده , اگر بعد از نماز خود را وارسـى کـنـد و خون نبیند, چنانچه وقت وسعت داشته باشد بنابر احتیاط, لازم است بر حسب وظیفه اش وضو گرفته یا غسل نماید و آن نماز را اعاده کند اگرچه بداند دوباره خون مى آید.

مـسـالـه 415 - زن مستحاضه اگر بداند از وقتى که مشغول وضو یا غسل شده خونى از او بیرون نیامده , مى تواند خواندن نماز را تا وقتى که مى داند پاک مى ماند تاخیر بیندازد.

مساله 416 - اگر مستحاضه بداند که پیش از گذشتن وقت نماز به کلى پاک مى شود, یا به اندازه خواندن نماز خون بند مى آید, باید صبر کند ونماز را در وقتى که پاک است بخواند.

مساله 417 - اگر بعد از وضو و غسل , خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نماز را تاخیر بیندازد, به مقدارى که وضو و غسل ونماز را بجا آورد به کلى پاک مى شود, باید نماز را تاخیر بـیـنـدازد و موقعى که به کلى پاک شد وضو و غسل را بجا آورد و نماز را بخواند, و اگرموقعى که خـون در ظاهر قطع شود وقت نماز تنگ باشد, لازم نیست وضو و غسل را دوباره بجا آورد, بلکه با وضو و غسلى که دارد مى تواندنماز بخواند.

مـسـاله 418 - مستحاضه کثیره و متوسطه وقتى که به کلى از خون پاک شد باید غسل کند, ولى اگـر بـدانـد از وقتى که براى نماز پیش مشغول غسل شده دیگر خون نیامده , لازم نیست دوباره غسل نماید.

مـساله 419 - مستحاضه قلیله بعد از وضو, و مستحاضه متوسطه بعد از غسل و وضو, و مستحاضه کثیره بعد از غسل باید فورا مشغول نمازشود, ولى گفتن اذان و اقامه قبل از نماز اشکال ندارد, و در نماز هم مى تواند کارهاى مستحب مثل قنوت و غیر آن را بجا آورد.

مساله 420 - زن مستحاضه اگر بین وظیفه اى که دارد از وضو یا غسل و نماز فاصله بیندازد, باید مطابق وظیفه اش دوباره وضو گرفته یاغسل کند و بلا فاصله مشغول نماز شود.

مـسـالـه 421 - اگر خون استحاضه زن جریان دارد و قطع نمى شود, چنانچه براى او ضرر ندارد, بنابر احتیاط لازم بعد از غسل از بیرون آمدن خون جلوگیرى نماید, و چنانچه کوتاهى کند و خون بیرون آید, دوباره غسل کند, و اگر نماز هم خوانده دوباره بخواند.

مـسـالـه 422 - اگر در موقع غسل , خون قطع نشود غسل صحیح است , ولى اگر در بین غسل یا بـعـد از آن استحاضه متوسطه کثیره شود, لازم است که غسل را از سر بگیرد.

و اگر در بین غسل استحاضه کثیره یا بعد از آن کثیره متوسطه شود لازم نیست غسل را اعاده کرده ولى وضوبگیرد.

مساله 423 - احتیاط مستحب آن است که زن مستحاضه در تمام روزى که روزه است , به مقدارى که مى تواند, از بیرون آمدن خون جلوگیرى کند.

مساله 424 - بنابر احتیاط روزه زن مستحاضه کثیره , در صورتى صحیح است که غسل نماز مغرب و عـشـاى شبى که مى خواهد فرداى آن راروزه بگیرد بجا آورد.

و نیز در روز غسلهائى را که براى نمازهاى روز واجب است انجام دهد, ولى اگر مستحاضه متوسطه باشد بعید نیست که در صحت روزه اش غسل شرط نباشد.

مساله 425 - اگر بعد از نماز عصر,مستحاضه شود وتاغروب غسل نکند روزه او صحیح است .

مساله 426 - اگر استحاضه قلیله زن پیش از نماز, متوسطه یا کثیره شود باید کارهاى متوسطه یا کـثـیـره را که گفته شد انجام دهد, و اگراستحاضه متوسطه کثیره شود باید کارهاى استحاضه کـثیره را انجام دهد, و چنانچه براى استحاضه متوسطه غسل کرده باشد فائده ندارد وباید دوباره براى کثیره غسل کند, و در این صورت قبل از غسل یا بعد از آن وضو نیز لازم نیست .

مـسـالـه 427 - اگـر در بین نماز, استحاضه متوسطه زن کثیره شود, باید نماز را بشکند و براى اسـتحاضه کثیره غسل کند و کارهاى دیگر آن راانجام دهد و همان نماز را بخواند, و بنابر احتیاط قبل از غسل وضو بگیرد, و اگر براى غسل وقت ندارد وضو گرفته و عوض غسل تیمم کند, واگر براى تیمم نیز وقت ندارد, بنابر احتیاط نماز را نشکند و به همان حال تمام کند, ولى لازم است در خارج وقت قضا نماید, و همچنین است اگردر بین نماز, استحاضه قلیله او متوسطه یا کثیره شود.

ولکن غسل استحاضه متوسطه کفایت از وضو نمى کند چنانکه گذشت .

مـساله 428 - اگر در بین نماز خون بند بیاید و مستحاضه نداند که در باطن هم قطع شده یا نه , چـنـانـچه بعد از نماز بفهمد به کلى قطع شده بوده ,و وقت وسعت این را داشته باشد که در حال پـاکـى نـمـاز را دوبـاره بـخواند لازم است بر حسب وظیفه اش وضو گرفته یا غسل نماید و نماز رادوباره بجا آورد.

مـساله 429 - اگر استحاضه کثیره زن , متوسطه شود, باید براى نمازهاى بعدى عمل متوسطه را بـجـا آورد, مـثـلا اگر پیش از نماز ظهر استحاضه کثیره متوسطه شود, باید براى نماز ظهر وضو گـرفـتـه و غـسـل کـنـد, و براى نماز عصر و مغرب و عشا فقط وضو بگیرد.

ولى اگر براى نماز ظهرغسل نکند و فقط به مقدار نماز عصر وقت داشته باشد باید براى نماز عصر غسل نماید, و اگر براى نماز عصر هم غسل نکند باید براى نمازمغرب غسل کند, و اگر براى آن هم غسل نکند و فق ط به مقدار نماز عشا وقت داشته باشد باید براى نماز عشا غسل نماید.

مـسـالـه 430 - اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره بیاید بنابر احتیاط براى هر نماز باید یک غسل بجا آورد.

مـسـالـه 431 - اگـر استحاضه کثیره قلیله شود, باید براى نماز اول عمل کثیره و براى نمازهاى بعدى عمل قلیله را انجام دهد.

و نیز اگراستحاضه متوسطه قلیله شود, باید براى نماز اول , عمل متوسطه و براى نمازهاى بعدى عمل قلیله را بجا آورد.

مـسـاله 432 - اگر مستحاضه یکى از کارهائى را که بر او واجب مى باشد ترک کند, نمازش باطل است .

مـسـاله 433 - مستحاضه که براى نماز وضو گرفته یا غسل کرده بنابر احتیاط نمى تواند در حال اختیار جائى از بدن خود را به خط قرآن برساند, و در حال اضطرار جایز است ولى بنابر احتیاط باید وضو بگیرد.

مساله 434 - مستحاضه اى که غسلهاى واجب خود را بجا آورده رفتن او در مسجد و توقف در آن و خـواندن آیه اى که سجده واجب دارد ونزدیکى شوهر با او حلال است اگرچه کارهاى دیگرى را کـه بـراى نماز انجام مى داد مثل عوض کردن پنبه و دستمال , انجام نداده باشد.

و بعیدنیست که این کارها بدون غسل نیز جایز باشد اگرچه احتیاط مستحب در ترک است .

مساله 435 - اگر زن در استحاضه کثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز آیه اى را که سجده واجـب دارد بـخـوانـد, یـا مـسـجد برود, بنابراحتیاط مستحب غسل نماید, و همچنین است اگر شوهرش بخواهد با او نزدیکى کند.

مساله 436 - نماز آیات بر مستحاضه واجب است , و باید براى نماز آیات وضو بگیرد, و در استحاضه کثیره باید غسل نماید و وضو لازم نیست .

مـساله 437 - چنانچه در وقت نماز یومیه نماز آیات بر مستحاضه واجب شود, اگرچه بخواهد هر دو را پشت سرهم بجا آورد, نمى تواند هر دورا با یک غسل و وضو بخواند.

مساله 438 - اگر زن مستحاضه بخواهد نمازى را که قضاى آن مضیق شده بخواند, باید براى هر نماز, کارهائى را که براى نماز اداء بر او واجب است بجا آورد.

مـسـاله 439 - اگر زن بداند خونى که از او خارج مى شود خون زخم نیست و شرعا حکم حیض و نـفاس را ندارد, باید به دستور استحاضه عمل کند, بلکه اگر شک داشته باشد که خون استحاضه است یا خونهاى دیگر, چنانچه نشانه آنها را نداشته باشد, بنابر احتیاط واجب بایدکارهاى استحاضه را انجام دهد.

 

حیض

حـیـض , خـونـى است که غالبا در هر ماه چند روزى از رحم زنها خارج مى شود, و زن را در موقع دیدن خون حیض حائض مى گویند.

مـسـاله 440 - خون حیض در بیشتر اوقات , غلیظ و گرم و رنگ آن سیاه یا سرخ است و با فشار و کمى سوزش بیرون مى آید.

مساله 441 - زنهائى که سیده نیستند بعد از تمام شدن پنجاه سال , و نیز زنهاى سیده بعد از تمام شـدن پـنـجـاه سال تا تمام شدن شصت سال چنانچه با نشانه هاى حیض یا در روزهاى عادت خود خون ببینند احتیاط کنند.

مـسـالـه 442 - خونى که دختر پیش از تمام شدن نه سال و زن بعد از یائسه شدن مى بیند حیض نیست .

مساله 443 - زن حامله و زنى که بچه شیر مى دهد, ممکن است حیض ببیند.

مـسـالـه 444 - دخترى که نمى داند نه سالش تمام شده یا نه , اگر خونى ببیند اظهر آن است که اگر داراى نشانه هاى حیض باشد حکم به حیض مى شود.

مساله 445 - زنى که شک دارد یائسه شده یا نه , اگر خونى ببیند و نداند حیض است یا نه , باید بنا بگذارد که یائسه نشده است .

مساله 446 - مدت حیض کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نمى شود, و اگر مختصرى هم از سه روز کمتر باشد, حیض نیست .

مـسـالـه 447 - باید سه روز اول حیض پشت سر هم باشد, پس اگر مثلا دو روز خون ببیند و یک روز پاک شود و دوباره یک روز خون ببیندحیض نیست .

مساله 448 - ابتداء حیض لازم است خون بیرون بیاید ولى لازم نیست در تمام سه روز خون بیرون بـیـایـد, بلکه اگر در فرج خون باشد کافى است , و چنانچه در بین سه روز مختصرى پاک شود به نحوى که در بین زنها تماما یا بعضا متعارف است باز هم حیض است .

مـساله 449 - لازم نیست شب اول و شب چهارم را خون ببیند, ولى باید در شب دوم و سوم خون قـطـع نشود, پس اگر از اول صبح روز اول تاغروب روز سوم پشت سر هم خون بیاید و هیچ قطع نشود, حیض است , و همچنین است اگر در وسطهاى روز اول شروع شود و در همان موقع از روز چهارم قطع گردد.

مساله 450 - اگر سه روز پشت سر هم نشانه هاى حیض یا روزهاى عادت خون ببیند و پاک شود, چـنانچه دوباره خونى که داراى نشانه هاى حیض است یا در روزهاى عادت است ببیند, و روزهائى که خون دیده و در وسط پاک بوده , روى هم از ده روز بیشتر نشود,روزهائى هم که در وسط پاک بوده حیض است .

مـسـالـه 451 - اگـر خونى ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد و نداند خون دمل و زخم است یا خون حیض , نباید آن را خون حیض قرار دهد.

مـساله 452 - اگر خونى ببیند که نداند خون زخم است یا حیض , باید عبادتهاى خود را بجا آورد مگر اینکه حالت سابقه اش حیض باشد.

مساله 453 - اگر خونى ببیند و شک کند که خون حیض است یا استحاضه , چنانچه شرائط حیض را داشته باشد, باید حیض قراردهد.

مساله 454 - اگر خونى ببیند که نداند خون حیض است یا بکارت , باید خود را وارسى کند, یعنى مـقـدارى پنبه داخل فرج نماید و کمى صبرکند بعد بیرون آورد, پس اگر اطراف آن آلوده باشد, خون بکارت است , و اگر به همه آن رسیده , حیض مى باشد.

مـسـالـه 455 - اگـر کـمـتر از سه روز خون ببیند و پاک شود و بعد سه روز خون در عادت یا با نشانه هاى حیض ببیند, خون دوم حیض است وخون اول اگرچه در روزهاى عادتش باشد, حیض نیست .

احکام حائض

مساله 456 - چند چیز بر حائض حرام است : اول : عـبـادتـهـائى کـه مـانـنـد نـماز باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود, ولى بجا آوردن عبادتهائى که وضو و غسل و تیمم براى آنها لازم نیست , مانند نماز میت , مانعى ندارد.

دوم : تمام چیزهائى که بر جنب حرام است و در احکام جنابت گفته شد.

سوم : جماع کردن در فرج , که هم براى مرد حرام است و هم براى زن , اگرچه به مقدار ختنه گاه داخـل شود و منى هم بیرون نیاید, بلکه احتیاطواجب آن است که مقدار کمتر از ختنه گاه را هم داخل نکند.

مـسـاله 457 - جماع کردن در روزهائى هم که حیض زن قطعى نیست ولى شرعا باید براى خود حـیـض قرار دهد حرام است .

پس زنى که بیشتر از ده روز خون مى بیند و باید به دستورى که بعدا گـفته مى شود روزهاى عادت خویشان خود را حیض قرار دهد, شوهرش نمى توانددر آن روزها با او نزدیکى نماید.

مـسـاله 458 - اگر مرد با زن خود در حال حیض نزدیکى کند لازم است استغفار کند, و احتیاط مستحب آن است که کفاره بدهد.

مـساله 459 - غیر نزدیکى کردن با زن حائض , از سایر استمتاعات مانند بوسیدن و ملاعبه نمودن مانعى ندارد.

مـساله 460 - کفاره نزدیکى در حال حیض در قسمت اول آن , هیجده نخود طلاى سکه دار , ودر قسمت دوم , نه نخود , و در قسمت سوم ,چهار نخود و نیم است .

مثلا زنى که شش روز خون حیض مى بیند, اگر شوهرش در شب یا روز اول و دوم با او جماع کند هیجده نخود طلا, و درشب یا روز سوم و چهارم نه نخود, و در شب یا روز پنجم و ششم چهار نخود و نیم بدهد.

مـساله 461 - اگر طلاى سکه دار ممکن نباشد, قیمت آن را بدهد, و اگر قیمت طلا در وقتى که جـمـاع کرده با وقتى که مى خواهد به فقیر بدهدفرق کرده باشد, قیمت وقتى را که مى خواهد به فقیر بدهد حساب کند.

مساله 462 - اگر کسى هم در قسمت اول و هم در قسمت دوم و هم در قسمت سوم حیض , با زن خود جماع کند, هر سه کفاره را که روى هم سى و یک نخود و نیم مى شود بدهد.

مـسـاله 463 - اگر با زن حائض چند مرتبه جماع کند, بهتر آن است که براى هر جماع یک کفاره بدهد.

مساله 464 - اگر مرد در حال جماع بفهمد زن حائض شده , باید فورا از او جدا شود.

مساله 465 - اگر مرد با زن حائض کند یا با زن حائض نامحرمى به گمان اینکه عیال خودش است جماع نماید کفاره واجب نمى شود.

مساله 466 - کسى که از روى نادانى یا فراموشى با زن در حال حیض نزدیکى کند کفاره ندارد.

مـسـالـه 467 - اگـر مـرد به اعتقاد اینکه زن حائض است با او نزدیکى کند و بعدا معلوم شود که حائض نبوده است کفاره ندارد.

مـساله 468 - طلاق دادن زن در حال حیض , به طورى که در احکام طلاق گفته مى شود باطل است .

مساله 469 - اگر زن بگوید حائضم یا از حیض پاک شده ام , باید حرف او را قبول کرد.

مساله 470 - اگر زن در بین نماز حائض شود, نمازش باطل است .

مـسـاله 471 - اگر زن در بین نماز شک کند که حائض شده یا نه , نماز او صحیح است , ولى اگر بعد از نماز بفهمد که در بین نماز حائض شده ,نمازى که خوانده باطل است .

مساله 472 - بعد از آنکه زن از خون حیض پاک شد, واجب است براى نماز و عبادتهاى دیگرى که باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود, غسل کند.

و دستور آن مثل غسل جنابت است .

و بهتر آن است که پیش از غسل یا بعد از غسل وضو هم بگیرد.

مـسـاله 473 - بعد از آنکه زن از خون حیض پاک شد, اگرچه غسل نکرده باشد, طلاق او صحیح اسـت و شـوهـرش هم مى تواند با او جماع کند, و اولى این است که جماع پس از شستن فرج باشد, ولـى احتیاط مستحب آن است که پیش از غسل از جماع با او, خوددارى نماید.

اماکارهاى دیگرى که در وقت حیض بر او حرام بوده مانند توقف در مسجد و مس خط قرآن تا غسل نکند بر او حلال نمى شود.

مـساله 474 - اگر آب براى وضو و غسل کافى نباشد و به اندازه اى باشد که بتواند غسل کند, باید غسل کند, و بهتر آن است که بدل از وضوتیمم نماید.

و اگر فقط براى وضو کافى باشد و به اندازه غـسل نباشد, باید وضو بگیرد و عوض غسل تیمم نماید.

و اگر براى هیچ یک از آنها آب ندارد, باید دو تیمم کند, یکى بدل از غسل و دیگرى بدل از وضو.

مـسـاله 475 - نمازهائى که زن در حال حیض نخوانده قضا ندارد, ولى روزه هاى واجب را که در حال حیض نگرفته باید قضا نماید.

مـسـالـه 476 - هرگاه وقت نماز داخل شود و بداند یا احتمال دهد که اگر نماز را تاخیر بیندازد حائض مى شود, باید فورا نماز بخواند.

مـسـالـه 477 - اگر زن نماز را تاخیر بیندازد و از اول وقت به اندازه خواندن یک نماز با تحصیل طـهارت از حدث بگذرد و حائض شود, قضاى آن نماز بر او واجب است , ولى در تند خواندن و کند خـوانـدن و چـیزهاى دیگر باید ملاحظه حال خود را بکند, مثلا زنى که مسافر نیست اگر دراول ظـهـر نـماز نخواند, قضاى آن در صورتى واجب مى شود که به مقدار خواندن چهار رکعت نماز با تـحصیل طهارت از حدث از اول ظهر بگذردو حائض شود, و براى کسى که مسافر است گذشتن وقت به مقدار خواندن دو رکعت با تحصیل طهارت کافى است .

مـسـاله 478 - اگر زن در آخر وقت نماز, از خون پاک شود و به اندازه غسل و خواندن یک رکعت نماز یا بیشتر از یک رکعت وقت داشته باشدباید نماز را بخواند, و اگر نخواند باید قضاى آن را بجا آورد.

مـسـالـه 479 - اگـر زن حـائض به اندازه غسل وقت ندارد ولى مى تواند با تیمم نماز را در وقت بـخـواند, احتیاط واجب آن است که آن نماز را باتیمم بخواند, ولى در صورتى که نخواند قضا بر او واجـب نیست .

اما اگر گذشته از تنگى وقت , تکلیفش تیمم است , مثل آنکه آب برایش ضرردارد, باید تیمم کند و آن نماز را بخواند, و در صورتى که نخواند لازم است قضا نماید.

مـسـالـه 480 - اگـر زن بـعد از پاک شدن از حیض , شک کند که براى نماز وقت دارد یا نه , باید نمازش را بخواند.

مساله 481 - اگر به خیال اینکه به اندازه تهیه مقدمات نماز و خواندن یک رکعت وقت ندارد, نماز نخواند و بعد بفهمد وقت داشته , باید قضاى آن نماز را بجا آورد.

مساله 482 - مستحب است زن حائض , در وقت نماز, خود را از خون پاک نماید و پنبه و دستمال را عوض کند و وضو بگیرد, و اگر نمى تواندوضو بگیرد, تیمم نماید و در جاى نماز رو به قبله بنشیند و مشغول ذکر و دعا و صلوات شود.

مساله 483 - خواندن و همراه داشتن قرآن و رساندن جائى از بدن را به مابین خطهاى قرآن , و نیز خضاب کردن به حنا و مانند آن , براى حائض مکروه است .

اقسام زنهاى حائض:

 مساله 484 - زنهاى حائض بر شش قسمند: اول صـاحـب عادت وقتیه و عددیه , و آن زنى است که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و شماره روزهاى حیض او هم درهر دو ماه یک اندازه باشد, مثل آنکه دو ماه پشت سر هم از اول ماه تا هفتم خون ببیند.

دوم صـاحـب عـادت وقتیه , و آن زنى است که دو ماه پشت سر هم در وقت معین , خون حیض بـبیند ولى شماره روزهاى حیض او در هر دوماه یک اندازه نباشد, مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ولى ماه اول روز هفتم و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود.

سوم صاحب عادت عددیه , و آن زنى است که شماره روزهاى حیض او در دو ماه پشت سر هم به یـک انـدازه بـاشد, ولى وقت دیدن آن دوخون یکى نباشد, مثل آنکه ماه اول از پنجم تا دهم و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند.

چهارم مضطربه , و آن زنى است که چند ماه خون دیده ولى عادت معینى پیدا نکرده , یا عادتش به هم خورده و عادت تازه اى پیدا نکرده است .

پنجم مبتدئه , و آن زنى است که دفعه اول خون دیدن او است .

ششم ناسیه , و آن زنى است که عادت خود را فراموش کرده است .

و هر کدام اینها احکامى دارند که در مسائل آینده گفته مى شود.

 

- صاحب عادت وقتیه و عددیه :

مساله 485 - زنهائى که عادت وقتیه و عددیه دارند دو دسته اند: اول زنى که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاک شود, مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند و روز هفتم پاک شود که عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است .

دوم زنى که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند, و بعد از آنکه سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود ودوباره خون ببیند و تمام روزهائى که خون دیده با روزهائى کـه در وسـط پـاک بـوده از ده روز بیشتر نشود, و در هر دو ماه همه روزهائى که خون دیده و در وسط پاک بوده روى هم یک اندازه باشد که عادت او به اندازه تمام روزهائى است که خون دیده و در وسـط پـاک بوده است , و لازم نیست روزهائى که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه بـاشـد, مثلا اگر در ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند, و در ماه دوم بعد از آنکه سه روز خون دید, سه روز یا کمتر یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روى هم نه روز شود, همه حیض است و عادت این زن نه روز مى شود.

مساله 486 - زنى که عادت وقتیه دارد, اگر در وقت عادت یا دو روز جلوتر خون ببیند, اگرچه آن خـون , نشانه هاى حیض را نداشته باشدباید به احکامى که براى زن حائض گفته شد عمل کند, و نیز اگر چند روز جلوتر از وقت عادت یا چند روز با تاخیر از وقت عادت خون ببیند و احتمال جلو افتادن عادت یا تاخیر آن را بدهد باید به احکام حائض عمل کند, و چنانکه بعد بفهمد حیض نبوده مثل اینکه پیش از سه روز پاک شود, باید عبادتهائى را که بجا نیاورده قضا نماید.

مساله 487 - زنى که عادت وقتیه و عددیه دارد اگر همه روزهاى عادت و چند روز با نشانه هاى حیض پیش از عادت و بعد از عادت خون ببیند و روى هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است .

و اگـر از ده روز بـیشتر شود, فقط خونى را که در روزهاى عادت خود دیده , حیض است , و خونى کـه پـیـش از آن و بـعد از آن دیده استحاضه مى باشد, و باید عبادتهائى را که در روزهاى پیش از عادت و بعد از عادت بجا نیاورده قضا نماید.

و اگر همه روزهاى عادت را با چند روز پیش از عادت با نشانه هاى حیض خون ببیند و روى هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است .

و اگر از ده روز بیشتر شود, فقط روزهاى عادت او حیض است , و خونى که جلوتر از آن دیده استحاضه مى باشد, و چـنـانـچه درآن روز عبادت نکرده باید قضا نماید.

و اگر همه روزهاى عادت را با چند روز بعد از عـادت بـا نـشانه هاى حیض خون ببیند و روى هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است .

و اگر نـشـانـه هـاى حـیـض را نـداشـتـه باشد و یا از ده روز بیشتر شود فقط روزهاى عادت , حیض , و باقى استحاضه است .

مـسـالـه 488 - زنـى که عادت وقتیه و عددیه دارد اگر مقدارى از روزهاى عادت را با چند روز پـیش از عادت با نشانه هاى حیض خون ببیندو روى هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است .

و اگر از ده روز بیشتر شود, روزهائى که در عادت خون دیده چنانچه کمتر از سه روز باشدباچند روز پـیش از آن که روى هم به مقدار عادت او شود, حیض , و روزهاى اول را استحاضه قرار مى دهد.

و چـنـانـچـه سه روز یا بیشتر باشدآن خون را حیض قرار دهد و روزهاى قبل از زمان عادت را تا به اندازه اى که به مقدار عادت برسد احتیاط کند, و اگر مقدارى از روزهاى عادت را با چند روز بعد از عادت با نشانه هاى حیض , خون ببیند, و روى هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است .

و اگر بـیـشتر شود بایدروزهائى که در عادت خون دیده چنانچه کمتر از سه روز باشد با چند روز بعد از آن که روى هم به مقدار عادت او شود, حیض و بقیه رااستحاضه قرار دهد.

و در صورتى که خونى را که در عادت دیده سه روز یا بیشتر باشد, در مقدار زیادى تا مقدار عادت احتیاط کند.

مـسـالـه 489 - زنى که عادت دارد, اگر بعد از آنکه سه روز یا بیشتر خون دید پاک شود و دوباره خون ببیند و فاصله بین دو خون کمتر از ده روز باشد و همه روزهائى که خون دیده با روزهائى که در وسـط پـاک بـوده از ده روز بـیـشتر باشد, مثل آنکه پنج روز خون ببیند و پنج روز پاک شود و دوباره پنج روز خون ببیند, چند صورت دارد:

1 - آنـکـه تمام خونى که دفعه اول دیده در روزهاى عادت باشد, و خون دوم که بعد از پاک شدن مـى بـیـنـد در روزهـاى عـادت نباشد, در این صورت باید همه خون اول را حیض , و خون دوم را استحاضه قرار دهد.

و همچنین است اگر مقدارى از خون اول را در عادت و مقدارى از آن را قبل از عـادت یا بعد از عادت ببیند, و فرقى نمى کند خون با نشانه هاى حیض باشد یا بدون نشانه هاى آن .

2 - آنـکـه خـون اول در روزهـاى عادت نباشد, و تمام خون دوم یا مقدارى از آن به طورى که در صـورت اول گـفـتـه شـد در روزهـاى عادت باشدکه باید همه خون دوم را حیض و خون اول را استحاضه قرار دهد.

3 - آنـکـه مـقدارى از خون اول و دوم در روزهاى عادت باشد و خون اولى که در روزهاى عادت بوده از سه روز کمتر نباشد, در این صورت آن مقدار با پاکى وسط و مقدارى از خون دوم که آن هم در روزهـاى عادت بوده و مجموع از ده روز بیشتر نیست همه آنها حیض است , ومقدارى از خون اول کـه پـیـش از روزهـاى عـادت بـوده و مـقـدارى از خون دوم که بعد از روزهاى عادت بوده اسـتـحـاضه است , مثلا اگر عادتش از سوم ماه تا دهم بوده , در صورتى که یک ماه از اول تا ششم خون ببیند و دو روز پاک شود و بعد تا پانزدهم خون ببیند, از سوم تا دهم حیض است , و روز اول و دوم و همچنین از یازدهم تا پانزدهم استحاضه مى باشد.

4 - آنـکه مقدارى از خون اول و دوم در روزهاى عادت باشد ولى خون اولى که در روزهاى عادت بـوده از سـه روز کمتر باشد, در این صورت بعید نیست مقدارى را که در عادت خود دیده با تمام کـردن کسرى آن از ما قبل تا سه روز شود باید حیض قرار دهد.

پس اگر مى شودمقدارى را که از خون دوم در بین عادت دیده حیض قرار دهد ( به این معنى که مجموع این مقدار با مقدارى که از اول حیض قرار داده با پاکى مابین آنها از ده روز نکند ) تمام آنها حیض است و الا خون اول را حیض و باقى را استحاضه قرار دهد.

مساله 490 - زنى که عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر در وقت عادت خون نبیند و در غیر آن وقت بـه شماره روزهاى حیضش با نشانه هاى حیض خون ببیند, باید همان را حیض قرار دهد, چه پیش از وقت عادت دیده باشد چه بعد از آن .

مساله 491 - زنى که عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر در وقت عادت خود خون ببیند ولى شماره روزهـاى آن کـمتر یا بیشتر از روزهاى عادت او باشد و بعد از پاک شدن , دوباره به شماره روزهاى عـادتى که داشته با نشانه هاى حیض خون ببیند, چنانچه مجموع این دو خون با پاکى مابین آنها از ده روز بـیـشـتـر نشود همه را حیض قرار دهد, و در صورتى که بیشتر شود خونى را که در عادت دیـده حیض , و خون دیگراستحاضه است , و چنانچه خون اول بیشتر از عادت بوده و مقدار زیادى نشانه هاى حیض را داشته همه آن خون حیض است .

مـسـاله 492 - زنى که عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر بیشتر از ده روز خون ببیند, خونى که در روزهـاى عـادت دیـده اگـرچـه نشانه هاى حیض را نداشته باشد, حیض است , و خونى که بعد از روزهـاى عـادت دیده اگرچه نشانه هاى حیض را داشته باشد استحاضه است .

مثلا زنى که عادت حیض او از اول ماه تا هفتم است اگر از اول تا دوازدهم خون ببیند, هفت روز اول آن حیض و پنج روز بعد استحاضه مى باشد.

- صاحب عادت وقتیه :

مساله 493 - زنهائى که عادت وقتیه دارند دو دسته اند: اول زنـى کـه دو مـاه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و بعد از چند روز پاک شود ولـى شماره روزهاى آن در هر دو ماه یک اندازه نباشد, مثلا دو ماه پشت سر هم روز اول ماه خون ببیند ولى ماه اول روز هفتم و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود, که این زن باید روز اول ماه را عادت حیض خود قرار دهد.

دوم زنـى کـه دو ماه پشت سر هم در وقت معین سه روز یا بیشتر خون حیض ببیند و بعد پاک شـود و دو مرتبه خون ببیند و تمام روزهائى که خون دیده با روزهائى که در وسط پاک بوده از ده روز بـیـشتر نشود, ولى ماه دوم کمتر یا بیشتر از ماه اول باشد, مثلا در ماه اول هشت روز ودر ماه دوم نه روز باشد که این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.

مـسـالـه 494 - زنى که عادت وقتیه دارد و شماره روزهاى او به یک اندازه نیست چنانچه خونى ببیند که مقدارى از آن نشانه هاى حیض داشته ومقدارى نداشته باشد, در صورتى که خون نشانه دار از سه روز کمتر و از ده روز بیشتر نباشد لازم است آن را حیض , و خونى که نشانه هاى حیض ندارد اسـتحاضه قرار دهد, ولى چنانچه در وقت عادتش خون ببیند, داشتن نشانه هاى حیض در حیض بـودن آن مـعتبرنیست , پس خونى که در وقت عادتش دیده چنانچه ممکن است حیض باشد لازم اسـت حـیض قرار دهد, مثلا در وقت عادت خود سه روزخون دید اگرچه نشانه حیض را نداشته بـاشـد حـیـض است .

و همچنین است اگر در عادت خود مثلا یک روز و پیش از عادت به دو روز خـون بـبیند

یا اینکه در عادت خود مثلا یک روز و پس از آن دو روز خون ببیند, در این دو صورت نـیـز لازم اسـت آن سه روز را حیض قرار دهد,پس اگر خون نشانه دار قبل از ده روز از اول خون دیـدن قـطـع شـد, تـمـام آن خـون حـیـض اسـت , و اگـر بـعـدا نیز خون دید چنانچه آن خون داراى نـشـانه هاى حیض و فاصله بین آن و آخر خون اول ده روز یا بیشتر باشد, آن خون نیز حیض است و الا استحاضه است .

مـسـاله 495 - زنى که عادت وقتیه دارد, اگر در غیر وقت عادت با نشانه هاى حیض بیشتر از ده روز خـون بـبـیـند و نتواند حیض را بواسطه نشانه هاى آن تشخیص دهد, باید تا شش یا هفت روز حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.

مـسـالـه 496 - زنـى که هر ماه , روز اول ماه مثلا خون مى دیده و گاهى روز پنجم و گاهى روز هـفتم پاک مى شده , چنانچه یک ماه دوازده روزخون ببیند و نتواند با نشانه هاى حیض مقدار او را معین نماید, باید از اول ماه تا شش یا هفت روز حیض و باقى را استحاضه قرار دهد.

مساله 497 - صاحب عادت اگر وسط یا آخر عادت او معلوم است چنانچه خون او از ده روز کند, شش یا هفت روز را طورى قراردهد که آخر یا وسط آن موافق با آن وقت باشد.

- صاحب عادت عددیه :

مساله 498 - زنهائى که عادت عددیه دارند دو دسته اند: اول زنـى کـه شـماره روزهاى حیض او در دو ماه پشت سر هم یک اندازه باشد ولى وقت خون دیـدن او یـکى نباشد, که در این صورت هر چندروزى که خون دیده , عادت او مى شود.

مثلا اگر ماه اول از روز اول تا پنجم و ماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند, عادت او پنج روزمى شود.

دوم زنـى که دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر خون ببیند و یک روز یا بیشتر پاک شود و دو مرتبه خون ببیند و وقت دیدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد, که اگر تمام روزهائى کـه خون دیده و روزهائى که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و شماره روزهاى آن هم به یـک انـدازه بـاشـد, تـمـام روزهائى که خون دیده با روزهاى وسط که پاک بوده , عادت حیض او مـى شـود, و لازم نیست روزهائى که دروسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشد.

مثلا اگر ماه اول از روز اول تا سوم خون ببیند و دو روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند, و ماه دوم از یازدهم تا سیزدهم خون ببیند و دو روز یا بیشتر یا کمتر پاک شود دوباره خون ببیند و روى هم از هشت روز بیشتر نشود,عادت او هشت روز مى شود.

و اگر در یک ماه مثلا هشت روز خون ببیند و در مـاه دوم چهار روز خون دیده و پاک شود و دوباره خون ببیند ومجموع ایام خون با پاکى وس ط هشت روز باشد, عادت او هشت روز خواهد بود.

مـسـاله 499 - زنى که عادت عددیه دارد, اگر با نشانه هاى حیض کمتر یا بیشتر از شماره عادت خـود خـون بـبیند و از ده روز نکند آنهارا حیض قرار دهد اگرچه خون قطع نشود و بدون داشتن نشانه هاى حیض از ده روز کند, و اگر با نشانه هاى حیض از ده روز کرد باید از موقع دیدن آن خون به شماره روزهاى عادتش حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.

- مضطربه :

مـسـالـه 500 - مـضطربه - یعنى زنى که چند ماه خون دیده ولى عادت معینى پیدا نکرده - اگر بیش از ده روز خون ببیند و همه خونهائى که دیده داراى نشانه هاى حیض باشد شش یا هفت روز را حیض قرار دهد و بقیه استحاضه است .

مـسـاله 501 - مضطربه اگر بیشتر از ده روز خونى ببیند که چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیـگر نشانه استحاضه دارد, چنانچه خونى که نشانه حیض دارد کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد, همه آن حیض است .

و اگر همه آن را که نشانه حیض دارد نشود حیض قراردهد مثل آنکه پـنـج روز بـه نـشـانه هاى حیض و پنج روز به نشانه هاى استحاضه و پنج روز دوباره به نشانه هاى حیض ببیند, پس اگر آنچه به نشانه هاى حیض است هر کدام را بشود حیض قرار دهد به اینکه هر کدام کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد باید اولى را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.

- مبتدئه :

مـسـالـه 502 - مبتدئه - یعنى زنى که دفعه اول خون دیدن او است - اگر بیشتر از ده روز خون بـبـیند و همه خونهائى که دیده داراى نشانه هاى حیض باشد, باید عادت خویشان خود را حیض و بـقـیـه را اسـتحاضه قرار دهد, و اگر خویشى نداشته یا عادت خویشانش مختلف باشد, ماه اول را شـش یـا هـفت روز حیض قرار داده و تا ده روز احتیاط کند و در ماههاى بعد سه روز حیض قرار داده و تا شش یا هفت روز احتیاطکند.

مـسـالـه 503 - مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونى ببیند که چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد, چنانچه خونى که نشانه حیض دارد کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نـبـاشـد, همه آن حیض است , ولى اگر پیش از گذشتن ده روز از خونى که نشانه حیض دارد دوبـاره خونى ببیند که آن هم نشانه خون حیض داشته باشد, مثل آنکه پنج روز خون سیاه و نـه روز خـون زرد و دوبـاره پنج روزخون سیاه ببیند, باید خون اولى را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.

مـسـالـه 504 - مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونى ببیند که چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیـگـر آن نشانه استحاضه داشته باشد, ولى خونى که نشانه حیض دارد از سه روز کمتر باشد همه خونهائى که دیده استحاضه است .

- ناسیه :

مساله 505 - ناسیه - یعنى زنى که مقدار عادت خود را فراموش کرده است - اگر خونى به نشانه حـیـض بـبیند که کمتر از سه روز و بیشتر ازده روز نباشد آن را حیض قرار دهد, و اگر آن خون بـیـشـتـر از ده روز بـاشـد تـا هـر زمـانـى کـه احـتمال بقاء عادت را مى دهد, حیض قرار داده و بقیه استحاضه است , ولى در صورتى که احتمال بقاء عادتش در بیشتر از هفت تا ده روز باشد, پس از روز هفتم احتیاط کند.

و در صورتى که بداندخونى را که دیده در ایام عادتش نیست و بعضى از خون اوصاف حیض را داشته باشد و کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد آن را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.

مسائل متفرقه حیض

مـسـالـه 506 - مـبـتـدئه و مضطربه و ناسیه و زنى که عادت عددیه دارد, اگر خونى ببینند که نـشـانه هاى حیض را داشته باشد باید عبادت راترک کنند, و چنانچه بعد بفهمند حیض نبوده باید عبادتهائى را که بجا نیاورده اند قضا نمایند.

مـسـالـه 507 - زنـى که در حیض عادت دارد, چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حـیـض , یا هم در وقت وهم در عدد آن , اگر دوماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونى ببیند کـه وقـت آن یـا شـمـاره روزهـاى آن , یـا هـم وقـت و هم شماره روزهاى آن یکى باشد, عادتش بـرمـى گـردد به آنچه در این دو ماه دیده است , مثلا اگر از روز اول ماه تا هفتم خون مى دیده و پاک مى شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود, از دهم تا هفدهم عادت او مى شود.

مساله 508 - مقصود از یک ماه , از ابتداى خون دیدن است تا سى روز, نه از روز اول ماه تا آخر ماه .

مساله 509 - زنى که معمولا ماهى یک مرتبه خون مى بیند, اگر در یک ماه دو مرتبه خون ببیند و آن خـون نـشانه هاى حیض را داشته باشد,چنانچه روزهائى که در وسط پاک بوده از ده روز کمتر نباشد, باید هر دو را حیض قرار دهد.

مساله 510 - اگر سه روز یا بیشتر خون ببیند که نشانه حیض را دارد, بعد, ده روز یا بیشتر خونى ببیند که نشانه استحاضه را دارد و دوباره سه روز خونى به نشانه هاى حیض ببیند, باید خون اول و خون آخر را که نشانه هاى حیض داشته حیض قرار دهد.

مـسـالـه 511 - اگـر زن پـیـش از ده روز پـاک شـود و بداند که در باطن خون نیست , باید براى عـبـادتـهاى خود غسل کند اگرچه گمان داشته باشدکه پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون مـى بـیـنـد, ولـى اگر یقین داشته باشد که پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون مى بیند نباید غسل کند.

مـسـالـه 512 - اگـر زن پـیش از ده روز پاک شود و احتمال دهد که در باطن خون هست , بنابر احـتـیـاط لازم باید قدرى پنبه داخل فرج نماید وکمى صبر کند و بیرون آورد, پس اگر پاک بود غـسل کند و عبادتهاى خود را بجا آورد, و اگر پاک نبود چنانچه در حیض عادت ندارد یاعادت او ده روز است باید صبر کند که اگر پیش از ده روز پاک شد غسل کند, و اگر سر ده روز پاک شد یا خون او از ده روز گذشت , سر ده روز غسل نماید, و اگر عادتش کمتر از ده روز است , در صورتى که بداند پیش از تمام شدن ده روز یا سر ده روز پاک مى شود, نباید غسل کند.

و اگر احتمال دهد خـون او از ده روز مى گذرد باید یک روز عبادت را ترک کند و بعد جایز است احکام مستحاضه را جارى کند, و احوط این است که تا روز دهم بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع کند, و این حکم مختص زنى است که قبل از عادت مستمرة الدم نبوده و الا بعد ازگذشتن عادت جایز نیست عبادت را ترک کند.

مساله 513 - اگر چند روز را حیض قرار دهد وعبادت نکند, بعد بفهمد حیض نبوده است ,باید نماز و روزه اى کـه در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید, و اگر چند روز را به گمان اینکه حیض نیست عبادت کند, بعد بفهمد حیض بوده , چنانچه آن روزها را روزه نیز گرفته باشد بایدقضا نماید.

نفاس

مساله 514 - از وقتى که اولین جزء بچه از شکم مادر بیرون مى آید, هر خونى که زن مى بیند, اگر پـیـش از ده روز از تـمام زائیدن یا سر ده روزقطع شود, خون نفاس است .

و زن را در حال نفاس , نفساء مى گویند.

مساله 515 - خونى که زن پیش از بیرون آمدن اولین جزء بچه مى بیند نفاس نیست .

مساله 516 - لازم نیست که خلقت بچه تمام باشد, بلکه اگر نا تمام نیز باشد در صورتى که زائیدن صدق کند, خونى که تا ده روز ببیند خون نفاس است .

مـسـاله 517 - ممکن است خون نفاس یک آن بیشتر نیاید, ولى بیشتر از ده روز نمى شود, و مبدء حساب ده روز از تمام زائیدن است .

مـساله 518 - هرگاه شک کند که چیزى سقط شده یا نه , یا چیزى که سقط شده بچه است یا نه , لازم نـیست وارسى کند, و خونى که از اوخارج مى شود شرعا خون نفاس نیست .

بلکه اگر در ایام عـادت یا اوصاف حیض را داشته باشد, حائض , و در غیر این صورت , استحاضه است به تفصیلى که در حیض گذشت .

مـساله 519 - بنابر احتیاط توقف در مسجد و کارهاى دیگرى که بر حائض حرام است , بر نفساء هم حرام است , و آنچه بر حائض واجب است , بر نفساء هم واجب مى باشد.

مـسـاله 520 - طلاق دادن زنى که در حال نفاس است باطل و نزدیکى کردن با او, حرام مى باشد.

ولى اگر شوهرش با او نزدیکى کند, کفاره ندارد

مـساله 521 - وقتى زن از خون نفاس پاک شد, باید غسل کند و عبادتهاى خود را بجا آورد.

و اگر دوب